Nguồn gốc danh xưng các triều đại Trung Quốc

Huỳnh Chương Hưng    Lịch sử của Trung Quốc lâu đời, các triều đại trị vì cũng nhiều, việc đầu tiên phải làm của những vị sáng nghiệp ra triều đại, đó là xác lập quốc hiệu (danh xưng triều đại). Quốc hiệu là xưng hiệu của một quốc gia. Trong Sử kí – Ngũ … Đọc tiếp →

Bàn về thân thế của Lý Công Uẩn

Đặng Thanh Bình Nguyên quán của Lý Công Uẩn là cuộc tranh luận mà vẫn chưa có hồi kết. Trong bài này chúng ta sẽ cũng tìm hiểu về những tài liệu chép về Công Uẩn. Về nguyễn hiện có 2 luồng tiếp cận: Thứ nhất là Công Uẩn người Mân (Chiết Giang) và thứ … Đọc tiếp →

Không và Vô Lượng (Zero and Infinity)

Lê Huy Trứ Thông thường, chỉ cổ bài tây mới có 2 con bài jokers.  Tương tự như vậy, nói theo ngôn ngữ Phật Giáo là hai tên hề khùng nhị nguyên ‘Không và vô lượng’ (zero and infinity) này là một công án của vật lý học.  Chúng nó là hai thái cực đối … Đọc tiếp →

Đọc lại Hồng Lâu Mộng

Anh Nguyễn Lời nói đầu: Trong số Tứ đại danh tác, chỉ có duy nhất Hồng Lâu Mộng vinh dự có cả một ngành học riêng nghiên cứu về nó. “Hồng học,” hay Redology (theo tên tiếng Anh Dream of the Red Chamber) đã được khởi xướng từ ngay khi Tào Tuyết Cần còn sống … Đọc tiếp →

Bàn về cái chết của Đinh Bộ Lĩnh

 Đặng Thanh Bình Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Kỷ Mão, [Thái Bình] năm thứ 10 [979] (Tống Thái Bình Hưng Quốc năm thứ 4). Mùa xuân, Nam Việt Vương Liễn giết hoàng thái tử Hạng Lang. Liễn là con trưởng của vua, thuở hàn vi cùng chịu gian khổ, đến khi định yên thiên … Đọc tiếp →

Cái nhìn của người xưa về Đảng phái

Nguyễn Văn Nghệ Tôi có một người bạn vong niên trước năm 1954 là đảng viên đảng cộng sản Việt Nam. Trên chiến khu ông được phân công phụ trách về báo chí,  trong một lần nói chuyện với tôi về đảng này, phái nọ, ông đã dẫn lời Mao Trạch Đông:“ Đảng ngoại vô … Đọc tiếp →

Lịch sử hình thành các cửa ô ở kinh thành Thăng Long

PGS.TS. Nguyễn Tá Nhí  Viện Nghiên cứu Hán Nôm Cửa ô là một từ trong tiếng Việt, các sách Từ điển tiếng Việt hiện đại đều có lập mục từ này và giải thích là nơi tiếp giáp giữa vùng nội thành và ngoại thành. Sách Từ điển tiếng Việt do Nhà xuất bản Khoa học … Đọc tiếp →

Những phái đoàn sứ bộ triều Nguyễn đi sứ triều Thanh

  Hoàng Thị Phương Mai Từ trước đến nay đã có khá nhiều học giả quan tâm tìm hiểu và đưa ra số liệu cụ thể về các đoàn sứ bộ triều Nguyễn sang nhà Thanh, tiêu biểu trong số đó phải kể đến một số công trình và bài viết sau: Các sứ bộ … Đọc tiếp →

Nhìn lại Loạn 12 sứ Quân

Đặng Thanh Bình * Vị trí của Loạn 12 sứ quân trong lịch sử Việt Nam: Năm 880, Khúc Thừa Dụ chiếm giữ Phủ đô hộ, truyền qua Khúc Hạo, Khúc Thừa Mỹ. Năm 930, Nam Hán chiếm Tĩnh Hải Quân. Năm 931, Dương Đình Nghệ đánh đuổi quân Nam Hán, giữ Tĩnh Hải Quân. … Đọc tiếp →

Đặc tính lãng mạn trong những năm đầu của cuộc Kháng Chiến Chống Pháp (1946-1954)

TS Phạm Trọng Chánh Chiến tranh đồng nghĩa với bom đạn, với súng gươm, với giết chóc, với gian lao, khổ ải, với tàn phá, hủy diệt,… mà lại nói tới lãng mạn, hay dù hẹp hơn, tới thi ca lãng mạn là một điều hoàn toàn nghịch lý, khó có thể tưởng tượng được. … Đọc tiếp →

Tìm hiểu về Danh, Tự, Hiệu của người xưa

Trịnh Khắc Mạnh Thời xưa, ở Trung Quốc, tầng lớp quí tộc quan lại, ngoài họ tên chính thức do ông, bà, cha, mẹ đặt cho; khi lớn lên người ta thường đặt tên tự, tên hiệu và biệt hiệu. Sách Từ nguyên mục Danh tự giải thích: “古 代 貴 族 始 生 有 … Đọc tiếp →

Bàn về “Vu” và “Vu thuật” trong dân gian thời Lưỡng Hán

Mã Tân Hoàng Phương Mai dịch 1. Sự hưng thịnh của hiện tượng “vu chúc” 巫 祝 thời Lưỡng Hán. “Vu” là những người thời xưa chuyên hành nghề cầu đảo, bói toán, chiêm tinh và dùng dược liệu để cầu phúc trừ tai, chữa trị bệnh tật cho con người. Trên thực tế, họ … Đọc tiếp →